Według najnowszych danych stan populacji żubra w Polsce wynosi 3060 osobników! To więcej o 240 w stosunku do poprzedniego roku.
Wśród nich znajduje się 205 żubrów z 26 hodowli zamkniętych (8 Lasów Państwowych,  1 prowadzona przez Białowieski Park Narodowy, 1 Wolińskiego Parku Narodowego, 1 ogrodu zoologicznego w Warszawie i innych) oraz 2855 osobników żyjących na wolności.

Systematyczny wzrost

Od  1923 r. nieprzerwanie każdego roku w całej Polsce przeprowadza się inwentaryzację żubrów. Liczone są nie tylko zwierzęta w zagrodach, ale i te w stadach wolnościowych na terenie całego kraju. Zebrane wyniki publikowane są w Księdze Rodowodowej Żubrów, za którą obecnie odpowiada Białowieski Park Narodowy. To tam spisywane są liczebności poszczególnych stad i wykaz wszystkich żubrów, wraz z numerami i imionami, które znajdują się w zagrodach.

Zobacz, gdzie możesz spotkać żubry na NIEMAPIE
Systematyczny wzrost liczby osobników świadczy o skuteczności prowadzonych działań ochronnych. Gatunek, który jeszcze 100 lat temu był na skraju wymarcia, dziś rośnie w siłę.

Przykładowo, w 2017 roku w polskiej części Puszczy Białowieskiej żyło 596 żubrów, a obecnie jest ich tam aż 870. Trzeba jednak zaznaczyć, że aż 490 to zwierzęta przebywające poza Puszczą na terenie Nadleśnictw Bielsk i Hajnówka. 

Warto podkreślić, że dzięki leśnikom, naukowcom, współpracującym lekarzom weterynarii i przyrodnikom, w 2020 r. żubr zmienił swój status w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych (IUCN). Nie jest już klasyfikowany jako gatunek narażony na wyginięcie, tylko ma status, określony jako gatunek bliski zagrożenia. Obecnie jego światowa liczebność przekroczyła 11 000 osobników, a w Polsce żyje ich najwięcej.  

Aktualna liczba żubrów w stadach wolnościowych:

• Bieszczady – 764
• Lasy Janowskie – 14
• Puszcza Augustowska – 31
• Puszcza Białowieska – 870
• Puszcza Borecka – 138
• Puszcza Knyszyńska – 562
• Puszcza Romincka – 11
• Stada w zachodniej Polsce – 465
• Zamknięte hodowle - 205

Obawa o przyszłość

Tak duża liczba żubrów to upragniony efekt, na który wszyscy czekaliśmy, jednak wszystko ma swoje dobre i złe strony. Pomimo sukcesów ochronnych, naukowcy wyrażają zaniepokojenie przegęszczeniem populacji w wielu miejscach w kraju. „To może prowadzić do dramatów związanych z chorobami zakaźnymi. Dla zdrowia żubrów pożądane jest dużo, ale małych stad, my zaś mamy nieliczne, ale wielkie ugrupowania, co już rodzi zagrożenia związane choćby z telazjozą czy chorobą niebieskiego języka, które są zabójcze dla tych zwierząt.” Komentuje prof. Wanda Olech, ekspert ds. żubra ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, od lat związana z ochroną tego gatunku. Żubry mają niską odporność i są szalenie podatne na wszelkie choroby bydła domowego, a przegęszczone stada sprzyjają błyskawicznemu rozprzestrzenianiu się wszelkiego rodzaju wirusów, bakterii czy pasożytów.

Obejrzyj: Groźna choroba zagraża żubrom. Telazjoza – głos naukowców 

Rośnie również liczba wypadków komunikacyjnych i konfliktów społecznych. Tam, gdzie jest duża liczba żubrów, tam pojawiają się dotkliwe szkody na uprawach rolnych.

Żeby zapewnić bezpieczeństwo zdrowotne osobników  i zminimalizować konflikty na styku żubr – człowiek, konieczne są relokacje zwierząt. Żubry nie migrują jak wilki, czy rysie w poszukiwaniu nowych terenów dla siebie. Robią to tylko samce. Samice są osiadłe, więc w migracji trzeba im  pomóc. Relokacje żubrów są jednak kosztowne i wymagają niezbędnych konsultacji społecznych z samorządami i lokalną społecznością, która zamieszkuje tereny, gdzie żubry mają się pojawić. Starania o założenie nowych stad prowadzone są przez Lasy Państwowe i Stowarzyszenie Miłośników Żubrów od lat, nie tylko w kraju ale i poza granicami, w obrębie całej Europy. Dzięki skutecznym działaniom nowe stada powstały m. in. w Portugalii, Rumunii, Hiszpanii. Tylko dzięki współpracy Polski z pozostałymi krajami Europy zapewnimy żubrom bezpieczny wzrost liczebności.

Plany na przyszłość

Pod koniec roku 2024 podpisano umowę dla kolejnego żubrowego projektu „Zarządzanie migracją żubra we wschodniej Polsce”, który potrwa do 2028 roku i będzie realizowany przez 25 jednostek Lasów Państwowych, na terenie których występuje ten gatunek . Projekt obejmie ok. 80 % krajowej populacji wolnościowej. Zakłada przede wszystkim wszelkie działania ukierunkowane na poprawę siedlisk otwartych, co przełoży się bezpośrednio na wzrost pojemności wyżywieniowej dla wszystkich roślinożerców z danego terenu, nie tylko żubrów ale i zachowanie funkcjonalności obszarów N2000. Aktualnie nadleśnictwa zaangażowane w projekt intensywnie pracują nad podziałem zadań i ostatnimi przygotowaniami do zadań, które będą realizowane w tym roku.  Projekt będzie częściowo sfinansowany z Funduszy Europejskich, a jego całkowita wartość  to 25 950 000 złotych.

Więcej o projekcie ochrony żubra przeczytasz TUTAJ

Ten  największy ssak Europy, wciąż wymaga czynnej opieki, stałego monitoringu i odpowiedzialnego zarządzania. Nowe projekty oraz kontynuacja działań ochronnych zapewnią, że ten symbol dzikiej przyrody Europy będzie mógł bezpiecznie przetrwać i rozwijać się w kolejnych dekadach.